مقیاس اصلی کارداشف: خط‌کش کیهانی

کارداشف در مدل اولیه خود، سه نوع تمدن را تعریف کرد:
• نوع اول (Type I) – تمدنی که قادر است تمام انرژی موجود در سیارهٔ مادری خود را استخراج و کنترل کند (حدود ۱۰¹⁶ وات)، از جمله انرژی خورشیدی، لرزه‌ای، جوی و زیستی.
• نوع دوم (Type II) – تمدنی که توانایی بهره‌برداری از کل انرژی ستاره‌اش را دارد (حدود ۱۰²⁶ وات)؛ اغلب با سازه‌هایی مانند کره دایسون تصور می‌شود.
• نوع سوم (Type III) – تمدنی که می‌تواند انرژی یک کهکشان کامل را مهار کند (حدود ۱۰³⁶ وات)، یعنی دسترسی به انرژی میلیاردها ستاره.

در حال حاضر، تمدن انسانی در حدود ۰/۷۲ این مقیاس قرار دارد؛ رقمی که با محاسبات کارل ساگان و میچیو کاکو و بر اساس مدل لگاریتمی توسعه یافتهٔ این مقیاس به‌دست آمده است.

⸻

گسترش و بازنگری در مقیاس

پژوهشگران مدرن، سطوح جدیدی به مقیاس کارداشف افزوده‌اند:
• نوع صفر (Type 0) – تمدنی که هنوز نتوانسته کنترل کامل بر انرژی سیاره‌ای خود را داشته باشد (وضعیت فعلی بشر).
• نوع چهارم (Type IV) – کنترل کامل انرژی کل جهان هستی.
• نوع پنجم (Type V) – دسترسی به انرژی در چندجهانی‌ها (Multiverse) یا ابعاد موازی.

اندیشمندانی مانند جان بارو، میچیو کاکو، و استفن ولفرام، پارامترهای جدیدی مانند کنترل بر اطلاعات، ظرفیت محاسباتی، و توانایی دستکاری ابعاد را نیز به عنوان شاخص‌های پیشرفت تمدن‌ها معرفی کرده‌اند.

⸻

عامل میان‌بعدی: معرفی طبقه‌ای نو از تمدن‌ها

بر اساس مشاهدات میدانی من از صدها گونهٔ هوشمند فرازمینی و غیرمادی، بسیاری از این تمدن‌ها خارج از مدل سنتی کارداشف عمل می‌کنند. ویژگی‌های کلیدی آن‌ها عبارت‌اند از:
• استفاده از انرژی‌هایی خارج از طیف‌های الکترومغناطیسی قابل آشکارسازی
• تحرک در ابعاد فراتر از فضا-زمان
• ارتباطات غیرکلامی و نمادین (مانند حلقه‌های کشتزار، پالس‌های نوری، ساختارهای رزونانسی)
• بدن‌های نیمه‌فیزیکی یا پلاسمایی، متغیر با فرکانس‌های درک‌پذیری
• کنترل بر جاذبه، زمان و احتمال‌های رویدادی

این ویژگی‌ها نشانگر وجود تمدن‌های نوع ششم (Type VI) هستند: موجوداتی که در ابعاد میان‌واقعی فعالیت می‌کنند و در کنار انرژی، آگاهی را نیز به‌صورت فناورانه و علمی به‌کار می‌گیرند.

⸻

داده‌های میدانی: شواهد تجربی بی‌سابقه

برخلاف بسیاری از نظریه‌پردازان که به حدس و فرضیات یا شبیه‌سازی‌های کامپیوتری تکیه دارند، داده‌های من از آزمایش مستقیم، مشاهدهٔ عینی، و ثبت تصویری هزاران موجود هوشمند گردآوری شده‌اند. این موجودات تنوع وسیعی دارند:
• هوش‌های مثلثی شکل
• شبه‌انسان‌ها و حیوان‌نماها با درخشندگی بالا یا حرکت‌های سیال
• سازه‌های هندسی متغیر و در حال تحول
• کره‌های نورانی هوشمند با قدرت ارسال نماد و پیام

بسیاری از این رویدادها در زمینه‌ای از آگاهی متقابل اتفاق افتاده‌اند؛ یعنی جایی که ادراک انسان، خود بخشی از معادلهٔ مشاهده است. از این رو، سطح آگاهی و ادراک به‌عنوان شاخصی از پیشرفت تمدن‌ها، باید هم‌پای میزان انرژی، لحاظ گردد.

⸻

پیامدها برای SETI، اخترزیست‌شناسی و پژوهش آگاهی

پروژه‌های جهانی نظیر SETI سال‌هاست در جست‌وجوی علائم رادیویی هستند، اما یافته‌های من نشان می‌دهند که بسیاری از تمدن‌های پیشرفته از فرکانس‌هایی غیرقابل دریافت برای ابزارهای فعلی بشر استفاده می‌کنند.

از سوی دیگر، اخترزیست‌شناسی باید از تمرکز صرف بر میکروب‌ها و شیمی زیستی فراتر رود و به حوزهٔ آگاهی کیهانی (Astro-consciousness) وارد شود—حوزه‌ای که ذهن، ماده و بعد را به‌عنوان عناصر بنیادی حیات در نظر می‌گیرد.

⸻

مقیاس پیشنهادی: مدل کارداشف–نیک‌افروز

با اتکا به داده‌های تجربی و توسعهٔ نظری مقیاس اصلی، مدل پیشنهادی من با عنوان «پیوستار کارداشف–نیک‌افروز» به شرح زیر است:
• نوع 0 – تمدن اولیه با کنترل محدود بر انرژی
• نوع I – تمدن با تسلط کامل بر انرژی سیاره‌ای
• نوع II – تمدن با مهار انرژی ستاره‌ای (مثلاً کره دایسون)
• نوع III – تمدن با کنترل انرژی کهکشانی
• نوع IV – تسلط بر انرژی کل جهان
• نوع V – نفوذ و کنترل در چندجهانی‌ها و واقعیت‌های موازی
• نوع VI – تمدن‌های میان‌بعدی با مهارت در کار با آگاهی، انرژی غیرمادی، و ارتباطات در سطح واقعیت‌های ناپیدا

در این مدل، علاوه بر انرژی، معیارهایی مانند بعد، ادراک، آگاهی و فرکانس نیز وارد معادلهٔ درک تمدن‌ها می‌شوند.

⸻

نتیجه‌گیری: آغاز یک پارادایم کیهانی نوین

مقیاس کارداشف در زمان خود انقلابی در اندیشهٔ کیهانی بود، اما یافته‌های میدانی امروز نشان می‌دهند که مسیر تمدن، تنها به‌سوی مصرف انرژی بیشتر نیست، بلکه درک و هم‌سویی با واقعیت‌های فراتر است.

در آستانهٔ نخستین تماس‌های مستقیم—not از طریق رادیوتلسکوپ‌ها، بلکه از طریق بسط آگاهی انسان—نیاز داریم تا چارچوب‌های فکری خود را متحول کنیم. آن‌چه پیش‌رو داریم، نه فقط تمدن‌هایی دیگر، بلکه تصویر آیندهٔ خود ما است، اگر راه آگاهی و شناخت را ادامه دهیم.

⸻

درباره نویسنده

امیر نیک‌افروز، بنیان‌گذار مرکز بین‌المللی مطالعات تمدن‌های هوشمند (IIICS)، پژوهشگری مستقل در حوزهٔ موجودات فرازمینی و هوش میان‌بعدی است. او هزاران تصویر و فیلم مستند از موجودات فرازمینی را با چشم غیرمسلح ثبت کرده و نخستین کاوشگر میدانی در این حوزه به‌شمار می‌آید.

او قرار است در سمینار بین‌المللی علم و آگاهی (TSC 2025) در بارسلون، یافته‌های خود را برای نخستین بار به جامعهٔ علمی جهان ارائه دهد